تبصره دربارۀ تفویض دومدال قهرمانی به جنرال دوستم ازطرف قوماندان عمومی امریکا وناتو درشبرغان

رفتار عجیب ‌پیام روشن

۸ صبح :  نصب نشان توسط جنرال میلر به شانه‌ی جنرال دوستم رفتار بسیار عجیب بود، اما معنای سیاسی روشن داشت. معنای سیاسی این رفتار این است که به احتمال زیاد ایالات متحده از سیاست‌مدارانی که در کنار آقای عبدالله رییس اجرایی/یکی از نامزدان پیش‌تاز جمع شده‌اند می‌خواهد که روش‌های نامتعارف اعمال فشار بر اشرف غنی را امتحان نکنند. تصرف تاسیسات دولتی با استفاده از موج‌های انسانی یا فلج‌سازی بندرها فشارهای نامتعارفی است که کشورهای عضو ناتو از جمله ایالات متحده آن را نمی‌خواهند. روشن است که این کشورها در حال حاضر با راه‌اندازی گرد‌هم‌آیی‌ها و تظاهرات مسالمت‌آمیز که مجاری متعارف فشار بر محمداشرف غنی است، مشکلی ندارند. به نظر می‌رسد که دیپلمات‌های کشورهای عضو ناتو تلاش‌های‌شان را برای ایجاد یک توافق سیاسی قبل از اعلام نتایج از سوی کمیسیون مستقل انتخابات متمرکز کرده‌اند. این کشورها می‌خواهند که قبل از اعلام نتایج ابتدایی و نهایی توسط کمیسیون مستقل انتخابات، یک توافق سیاسی به دست بیاید و دسته‌های سیاسی مختلف به یک اجماع روی حکومت آینده برسند. از آن‌جایی که دیپلمات‌های امریکایی اجازه‌ی ملاقات با جنرال دوستم را ندارند، نظامیان امریکایی در رأس جنرال میلر با او ملاقات کرده‌اند.

اولین‌بار است که جنرال اسکات میلر از جایگاه فرمانده عمومی ماموریت حمایت قاطع و نیروهای امریکایی در افغانستان یک نشان به سینه‌ی جنرال دوستم می‌آویزد

دیگر دیپلمات‌های امریکایی‌ هم تلاش می‌کنند که در بحران انتخاباتی وساطت کنند. داکتر عبدالله رییس اجرایی و یکی از دو نامزد پیش‌تاز انتخابات ریاست جمهوری نوشت که وزیر خارجه‌ی ایالات متحده به آنان زنگ زد و با ایشان در مورد موضوع‌های مختلف از جمله انتخابات صحبت کرد. بعید نیست که وزیر خارجه‌ی ایالات متحده هم داکتر عبدالله را از اعمال فشار نامتعارف بر محمداشرف غنی بر حذر داشته باشد. واقعیت این است که کمیسیون مستقل انتخابات قادر نیست که به لحاظ تخنیکی برد و باخت نامزدان پیش‌تاز انتخابات ریاست جمهوری را به گونه‌ای اثبات کند که همه بر آن قانع شوند. در این وسط تنها راهی که به ذهن می‌رسد این است که بن‌بست انتخاباتی از طریق گفت‌وگو و مذاکره‌ی سیاسی حل شود و این مذاکره را هم کشورهای عضو ناتو به شمول ایالات متحده وساطت کنند. کشورهای عضو ناتو به شمول ایالات متحده به بقای مالی و نظامی دولت افغانستان کمک کرده‌اند. آنان تعهد دارند که حتا در صورت کاهش شدید نیروهای نظامی‌شان باز هم به دولت افغانستان منابع مالی فراهم کنند. هیچ کشور منطقه نمی‌تواند این منابع مالی را به دولت افغانستان فراهم کند، به همین دلیل تمام نیروهای سیاسی افغانستان می‌دانند که بدون حمایت آنان نمی‌توانند حکومت کنند.

اما نصب نشان به سینه‌ی جنرال دوستم از این نظر عجیب است که حتا تا همین چندی قبل هم موضع تمام کشورهای عضو ناتو از جمله ایالات متحده این بود که معاون اول بر حال ریاست جمهوری افغانستان باید به ظن بدرفتاری با حاجی احمد ایشچی یکی از متنفذان محلی ولایت جوزجان مورد تعقیب عدلی قرار گیرد. نصب نشان با این موضع در تضاد است. نصب نشان از سوی یک نظامی به سینه‌ی یک نظامی دیگر به معنای ارج‌گزاری و سپاس است. در این هیچ تردیدی نیست که جنرال دوستم به ایالات متحده زیاد کمک کرده است. وقتی ایالات متحده در خاکش از سوی القاعده مورد حمله‌ی تروریستی قرار گرفت و در پاسخ به آن به مواضع طالبان و القاعده حمله‌ی هوایی کرد، واشنگتن هیچ پایگاه نظامی در منطقه‌ی جنوب آسیا و آسیای میانه نداشت.

در آن زمان ایالات متحده نمی‌توانست شمار قابل توجهی از نیروهای زمینی را در افغانستان پیاده کند. این دوستم و دیگر سران جبهه‌ی متحد سابق بودند که با ایالات متحده دست اتحاد دادند و با استفاده از ماشین جنگی امریکا به شکست القاعده و طالبان کمک کردند. اما هیچ نظامی امریکایی تا حال از جنرال دوستم به صورت رسمی، سپاس‌گزاری نکرده بود. سپاس‌گزاری که هیچ، جنرال دوستم حتا به قلمرو ایالات متحده ممنوع‌الورود است و سفارت امریکا در کابل اجازه ندارد به او ویزا بدهد. وجهه‌ی جنرال دوستم در رسانه‌های امریکایی هم به رغم کمک او به پنتاگون در سرنگونی طالبان و کشتن نیروهای القاعده مثبت نیست. صرف یک روزنامه‌نویس امریکایی چند سال قبل زنده‌گی‌نامه‌ی جنرال دوستم را با رویکرد ستایش‌آمیز نوشت. نویسنده در مقدمه‌ی این زنده‌گی‌نامه آورده است که جنرال دوستم به امریکا پس از ۱۱ سپتامبر کمک کرد تا دشمنانش را بکشد و او برای ارج‌گزاری به جنرال دوستم، زنده‌گی نامه‌اش را نوشته است.

اولین‌بار است که جنرال اسکات میلر از جایگاه فرمانده عمومی ماموریت حمایت قاطع و نیروهای امریکایی در افغانستان یک نشان به سینه‌ی جنرال دوستم می‌آویزد. در مورد نوعیت این نشان و امتیاز‌های آن هر چه جست‌وجو کردم، چیزی به دستم نرسید. نگارنده با یک تن از متخصصان مطالعات امنیتی که با ارتش امریکا و قواعد آن آشنایی دارد در این باره صحبت کردم. حرف او که ترجیح می‌دهد نامش ذکر نشود این است که تفویض نشان افتخار نظامی از سوی ارتش امریکا قواعد بسیار پیچیده دارد و معمولاً بلندپایه‌گان غیر نظامی آن کشور از جمله رییس جمهور ایالات متحده این نشان‌ها را تفویض می‌کنند. او به این باور نبود که جنرال میلر به نیابت از ارتش امریکا به جنرال دوستم، نشان افتخار تفویض کرده باشد.

در درون پایگاه‌های نظامی ایالات متحده و ماموریت قاطع در افغانستان بازارهایی است که در آن در کنار کالاهای دیگر نشان‌ها هم به فروش گذاشته شده است. نشان‌هایی که در آن بازار‌ها است، نزد وزارت‌های دفاع کشورهای عضو ناتو رسمیت ندارد‌، ولی تفویض آن به کسی نوعی ارج‌گزاری شخصی به حساب می‌آید. شاید نشان تفویض شده به جنرال دوستم معاون اول ریاست جمهوری افغانستان و سیاست‌مدار کاریزماتیک، هم از همان نوع باشد. ولی پیام سفر جنرال میلر به شبرغان و دیدار او با جنرال دوستم خیلی اهمیت داشت. پیام جنرال میلر به نیابت از امریکا و دیگر کشورهای عضو ناتو به احتمال زیاد بر حذر داشتن رقیبان اشرف غنی از اعمال فشار نامتعارف بر او است. اگر فشارهای نامتعارف به محمداشرف غنی اعمال شود و مثلاً موج‌های انسانی ساختمان‌های دولتی را اشغال کنند، بحران به مرحله‌ای می‌رسد که میانجی‌گری برای حل آن دشوار می‌شود. حدس منطقی این است که میانجی‌گران می‌خواهند بحران بیش‌تر از این پیچیده نشود تا فرصت وساطت و توافق از بین نرود.